Međunarodni
dan starijih osoba Ujedinjenih nacija za 2025. godinu ističe transformativnu
ulogu koju starije osobe igraju u izgradnji otpornih i pravednih društava.
Daleko od toga da su starije osobe pasivni korisnici, oni su pokretači
napretka, doprinoseći svoje znanje i iskustvo u oblastima kao što su
zdravstvena ravnopravnost, finansijsko blagostanje,otpornost zajednice i zastupanje
ljudskih prava. Starenje stanovništva je glavni globalni trend koji preoblikuje
društva širom sveta. Očekivani životni vek pri rođenju sada premašuje 75 godina
u polovini zemalja sveta, za 25 godina duže nego 1950. godine. Predviđa se da
će do 2030. godine starije osobe nadmašiti broj mladih na globalnom nivou, a
ovo povećanje je najbrže u zemljama u razvoju. Ova demografska promena je
značajno transformisala pejzaž brige, obuhvatajući širok spektar potreba za
plaćenom i neplaćenom podrškom u formalnom i neformalnom okruženju. Kako
stanovništvo stari, potražnja za sveobuhvatnim uslugama zdravstvene zaštite,
nege i socijalne podrške značajno je porasla, posebno za starije osobe sa
stanjima kao što je demencija.
Najnovije
projekcije Ujedinjenih nacija pokazuju da se do 2050. godine predviđa da će
broj osoba starijih od 65 godina širom sveta biti više nego dvostruko veći od
broja dece mlađe od pet godina i približno isti kao i broj dece mlađe od 12
godina. Kako žene imaju duži očekivani životni vek u odnosu na muškarce, one su
brojnije u starijoj dobi u svim starosnim kategorijama. U Srbiji žene čine 56%
populacije starosti od 65 do 79 godina i 62% populacije starije od 80
godina.
Brzi
rast broja ljudi koji dostižu starije životne dobi naglašava značaj unapređenja
zdravlja, prevencije i lečenja bolesti tokom čitavog života. U društvima sa
starijom populacijom postaje imperativ prilagođavanje sve većem broju starijih
osoba koje poseduju različite funkcionalne kapacitete. Na sposobnost obavljanja
osnovnih funkcija i učešća u svakodnevnim aktivnostima utiču ne samo lični
kapaciteti pojedinca, već i društveno i fizičko okruženje u kojem borave.
Podrška okruženja igra ključnu ulogu u pomaganju starijim osobama da održe nivo
aktivnosti i nezavisnost kako napreduju u godinama.
Ovo
može dovesti do povećane ranjivosti starijih osoba na zanemarivanje,
zlostavljanje i ozbiljne zdravstvene probleme. Postoje i postojale su brojne
intervencije osmišljene da spreče i ublaže ove pretnje starijim osobama koje,
iako su bile od pomoći, nisu nužno bile zasnovane na koherentnom i holističkom
pristupu ljudskim pravima starijih osoba koji je šire održiv.
|
